Yazmak istediğim konuyu daha doğru açıklayan farklı bir başlık ile gelemedim. Kusura bakmayın. Ama anlatmak istediğimiz bir nebze açıklıyor bu başlık. Ama öncelikle sorunun kendisini anlamaya çalışalım.

Hatırlatma: YouTube kanalıma üye olarak güncel programlama eğitim serilerime ve kariyer planlama ile alakalı tavsiyelerime ulaşabilirsiniz.

Eğer yazılım ürünleri satıyorsanız, müşterilerinizin yazılımın her parçasına sahip olmak ve hatta kaynak kodlarını değiştirip yeniden satmak arzusuna sahip olabileceği gerçeği ile er ya da geç karşılaşacaksınız. Bu onlar açısından anlaşılır bir durum. Örneğin, ütü aldıklarında parçalarından bir kısımını değiştirip ve yeniden boyayıp neden satamasınlar? Para verdikleri ütünün her parçasına sahip olmak hakları değil mi? Yazılım dünyasında işlerin böyle yürümediğini anlatınca insanların kafasının karıştığına çok defa şahit olursunuz. Ben parasını vermişim ve yazılımını almışım kardeşim, bırakta ne yapacağıma ben karar vereyim… demek isterler. Yazılıma yabancı olduklarından, kendi haklarını savunmaya çalışma içgüdüsüdür bu. Sabırla olayı anlatmanız gerekebilir.

Peki bu şekilde bir müşteri ile karşılaştığınız da ona durumu nasıl izah edebilirsiniz? Müşterinin anlaması gereken en can alıcı nokta: Diğer ürünlerden farklı olarak, yazılım hem fabrika hem de ürünün kendisidir. Ütü aldığınızda, sadece ütünün kendisini almış olursunuz. Onu satın almış olmanız, onun yapıldığı fabrikayı da satın almış olduğunuz manasına gelmez. Yazılım ile satın aldığınız şey onun sunduğu servislerdir. Ütüye benzer şekilde sahip olduğunuz bilgisayara ne yapılması gerektiğini söyler. Diğer bir taraftan, yanınızda çalışan bir işci gibidir. Ona para vermeniz, onu istediğiniz gibi başkalarına satma hakkını size vermez. Bir ütü fabrikası, o ütüyü üretmek için milyon dolarlar harcar ve harcamaya devam eder. Aynı şekilde, bir yazılım şirketi de satın aldığınız yazılımı üretmek için milyonlarca dolar harcamıştır. Harcanan milyon dolarlardan belki de milyonda biri kadar para ile satın aldığınız yazılımın kaynak kodunu istediğiniz şekilde değiştirip başkalarına satarak kar yapma hakkına sahip olsaydınız, bu durum — biraz mantıklı düşündüğünüze — satın aldığınız yazılımı geliştiren yüzlerce yazılımcının — tabiri yerindeyse — keriz durumuna düşmesi manasına gelmez miydi? Ama şu durum anlaşılabilir: Kaynak kodlarını kendiniz kullanmak için değiştirme ihtiyacı. Bunu yaparsanız, yazılımı satın aldığınız şirkete rakip olmuş olmazsınız. Aksi halde, yazılım şirketinin harcadığı paraya nazaran, bir hiç hükmünde olan satın almak için ödediğiniz para ile, bir anda rakip olmuş olacaktınız.

Bazılarınızın aklına: Fabrika yazılımın üretildiği şirket olmasın?… şeklinde bir soru gelecektir. Orası fabrikayı kuran insanların olduğu yer. Burada fabrikanın nasıl çalışması gerektiğini söylenir ve bunlar kod ile tanımlanır. Bir ütü aldık diye, bu insanları da satın almadınız ya?! :). Onun için siz kaynak koddan alınan servisi satabilir ama kaynak kodları istediğiniz gibi değiştirip — izin almadıkça — satamazsınız. Aksi halde, bu sistem çöker ve şu an ki gelişimlerin hiç biri devam etmez. Tabi bazı yazılım firmaları, başkalarına satmadığınız müddetçe fabrikalarının içeriğini kendinize göre değiştirme hakkı tanır. Ama o zaman da garanti kapsamında bulunan durumlar değişir. Eğer sen ütünün kablosunu soyarsan ve sonra evin yanarsa, bu ütü firmasının mı suçudur? Konuya hazır ütüden devam etmişken, şunu da belirteyim: Ütüyü bile istediğiniz gibi değiştirip satma hakkınız yoktur. Çünkü onu koruyan patentler vardır. Yani bir ütüyü bile kafanıza göre değiştirip satamazken, bir yazılıma bu kadar hunharca davranmak…?

Al gülüm ver gülüm ile elle dokunulabilir ürünleri satmaya alışmış bir dünyanın, yazılım gibi çok daha sanal bir ürünün ticaret anlayışına alışması zaman alacak. Onun için müşterilerinizin bu şekilde istekler ile gelmesini mazur görmek ve durumu onlara kibarca anlatmak müşteri memnuniyeti ve şirketinizin sağlığı açısından önemli. Ama ticaret yapan herkesin patent olayını anladığını farz edersek, o zaman oradan yola çıkara durumu izah etmek daha bir kolay. Olurda hala anlamak istemiyorlarsa, o zaman yukarıda ki benzetmelerden yola çıkabilirsiniz. Tabi durumuda izah etmek sizin karmaşık olarak gözüken meseleleri ne kadar basit anlatabildiğinize ve aynı şekilde karşıda ki adamın cidden meseleyi ne kadar anlamak istediğine göre değişecek.

Size kolay gelsin.